Nga Denar Biba
Fillimisht jetonin në skëterrën e tyre. Të pa ngrënë, të pa larë, të pa parë, të pa nxënë, por trima, liridashës dhe veçanërisht punëtorë! Hanin kur kishin; kur s’kishin – i këndonin jetës së lumtur në Socializëm. Aspironin për Komunizëm… Kur kishin drita shikonin TVSH; kur nuk kishin – iu ndriçonte si fanar Marksizëm – Leninizmi dhe vepra e shokut EH(hhhhh).
Papritur…, dëgjuan zhurma. Në skëterrat e tjera, diku afër, kish filluar revolta. E po, sheh rrushi rrushin, dhe piqet. U nisën për t’u pjekur, po nga që nuk kishin parë ndonjëherë Diell me sy e, ishin aq bardhoshë e të pa ditur – vajtën e u dogjën. Muhabet rrushash…
Zbritën në fushë. Ah, ah, ah, ç’begati e madhe, ç’bollëk. Po ku dinin ata! Ç’u pa syri ua kapi dora; të tjerat i shurruan. Tani u janë kthyer prapë… Të hazdisur bridhnin fushave. Liria – çfarë ndjesie e pa provuar! Pastaj kuptuan që nuk hahej dhe, një gjë që nuk mund ta hash, nuk të hyn më në sy.
Aty në mes të fushës ishte një shtëpi e madhe, e bukur, blu me yje të verdhë, me një gardh të ulët, të lezetshëm, me ca ristela të holla, të bardha. E njohën! E kishin parë kaq herë në atë ëndërr-zhgjëndrrën e tyre 50-vjeçare… I hynë gardhit mes për mes; e morën zvarrë… Me që e kishin si biçim tradite, sërish, ç’u pa syri ua mori dora dhe, natyrisht, nuk harruan edhe të shurronin në të… Duke dalë, morën edhe gardhin (ta kishin, jo për gjë, si i thonë fjalës “hyn, nuk del nga shtëpia”). Të nesërmen, panë që shtëpia nuk dukej më. Një mur i lartë betoni gri ishte ngritur aty ku dje ishte ai gardhi bardhosh.
Panë ç’panë, vazhduan të harbonin në lirinë e tyre të pakufizuar nga asnjë liri tjetër… Nganjëherë, në liri e sipër, e ndjenin veten kaq të lirë, po kaq të lirë, sa ia “kërcisnin” njëri tjetrit; pastaj, meqë nuk kishin të ngopur me liri të pakufizuar, ia “kërcisnin” edhe qiellit. Meqë batareja e tyre i shqetësoi ndërsa pushonin, nga shtëpia e madhe erdhën ca xhaxha që ua morën lodrat nga duart – lodrat që, në fjalët e Shkrimtarit, u ishin bërë si “zgjatime natyrale” të duarve, dhe i futën nëpër depo (djallo punë, në po ato depo, të cilat u kishin nxjerrë shkumë nga goja për t’i boshatisur…). Pastaj i vunë në rresht, i ulën nëpër ca stola institucionalë (të vjetër, që ua sollën si biçim ndihmash…) dhe u dhanë leksione demokracie. Po ata me një sy shikonin, me një vesh dëgjonin, ndërsa dy të tjerët i mbanin për të parë se çfarë bënin xhaxhat me atë dorën tjetër, me atë që nuk mbante shkumësin… Në orën e pushimit, hanin çokollata “Halil”, pinin cigare “Malbordha” Librazhdi dhe sodisnin majën e çatisë së shtëpisë së bukur… Dhe ëndërronin, ëndërronin. Dhe erdhi dita e madhe! Kishin plot …eheheh vjet që e prisnin atë ditë. Po gjende mirë, se mund të kishin pritur edhe …ohohoh vjet. U lanë me radhë për tre ditë rresht (nuk u lanë tre ditë rresht, se nuk ishin të çmendur, por radha zgjati tre ditë se uji ishte me orar…), u veshën me kostume të stilistit të njohur “Mimo Nino” (që e ka studion në Yzberisht) dhe u nisën me Benza të marrë në “hua-përdorje” nja dy banorëve të asaj shtëpisë që nuk ju duheshin më (epo normalisht që nuk ju duheshin, ndryshe pse do t’i linin në rrugë për ditë të tëra…!).
Ata i pritën ftohtë, por jo aq ftohtë sa t’ i thanin fare.Folën pak. Pastaj u treguan një zinxhir dhe u thanë që ky zinxhiri quhej “Marrëveshje Stabilizim-Asociimi”. Mbi numrin e hallkave ishte debatuar gjerë e gjatë për dy vjet e kusur rresht. Ishte fiksuar gjithashtu edhe numri i qafës dhe masa e shtrëngimit. Natyrisht që ata nuk kishin qenë dakord, por xhaxhat u kishin vënë si kusht të pa negociueshëm mekanizmin vet-shtrëngues të rripit, i cili vihej në funksionim sa herë që do të donin “të iknin nga zinxhirët”… .Mekanizëm m…! Pa po quhej edhe “Shteti i së Drejtës”! “Shtet m…”! “E drejtë m…”! Për pak u nxehën. “Të kemi dh…mu në zinxhir”! Po mirë që e mbajtën veten… A thua kishin qenë pak 50-vjet sikterisje nga bota, mbyllur në vetminë e tyre?! Nejse, u ra inati shpejt. Jo vetëm sepse janë të kulturuar…, por edhe sepse nuk patën kohë të mendonin gjatë (faktikisht, “të menduarit gjatë” nuk bën pjesë në trinomin “trim, punëtor dhe liridashës”) pasi ata xhaxhat dhe ato tetat u hodhën ca pako…
Pastaj dera e madhe dhe e rëndë u hap (U hap, u hap!) dhe ata hynë brenda (Brenda, brenda!) në oborr. I lidhën diku në një cep dhe i lanë. Dhe kështu çdo ditë, lodronin në kopsht, hanin ç’u jepnin dhe herë pas here bënin ndonjë orë mësim demokracie dhe ekonomie tregu me xhaxhat instruktorë. Aty në oborr kishte edhe të tjerë. Edhe ata kishin zinxhirët e tyre, ca më të gjatë, ca më të shkurtër (çështje marrëveshjeje, helbete). U duhej të mësoheshin të jetonin në paqe dhe harmoni me njëri tjetrin. Të shkëmbenin lodrat, të bënin vizita të ndërsjellta. Gjithçka pjesë e marrëveshjes. Kjo punë zgjati ca vite, derisa një ditë, ndërsa rrinin në punën të tyre, tanimë të qetësuar dhe me disa zakone të reja, me flokë të krehur e të parfumosur (hej, po ku shkoi ai njeriu i lirë, ai që iu hipte pemëve, shkëmbinjve, shokëve…?!) erdhën xhaxhat dhe … ua hoqën zinxhirin.
“Hajde tani, lozni nëpër të gjithë oborrin”, – u thanë. Një tjetër marrëveshje kishte hyrë në fuqi: ajo e “asociimit”. Por ata ishin të lodhur. Bënë veç një xhiro, sa për të hequr kureshtjen dhe u kthyen serish në copën e tyre të dheut. Herë pas here i ftonin edhe për vizitë brenda në shtëpi. Veçse tani nuk ishin më kureshtarë. Nuk kishte mbetur pothuajse asnjë prej tyre që nuk kishte hyre aty…; shumica fshehurazi (kuptohet), nga dritaret apo çatia, kur xhaxhat nuk e kishin mendjen. Ndërkohë që vitet iknin (iknin, iknin…) diçka kishin mësuar. Një tullë sot, një tjetër nesër, ca të blera, e ndonjë të marrë “në përdorim(!)”, kishin ngritur shtëpizën e vet, aty, në copëzën e tyre të dheut, nën rrezet e tyre të Diellit. Dhe atë ditë kur i ftuan që përgjithmonë të banonin në shtëpinë e madhe, në Shtëpinë e Bashkuar, nuk dinin më se ç’të bënin. U kujtohej viti i largët (i largët, i largët) kur bërtisnin “E duam Shtëpiiinëëë si shpëëpiiia e bashkuuar!”, u kujtoheshin shokët, të afërmit që vdiqën dhe s’e panë dot këtë ditë, që vdiqën që ata të arrinin këtë ditë…! Dhe…
Dhe… jetuan të gjithë të lumtur e të gëzuar. Se kështu përfundojnë përrallat, apo jo? Jo?!
PS – per koncidence, kete ese e kam publikuar per here te pare ne tetor 2009. 10 vite kaptuar.