Nga Armand Plaka
Duke marre shkas nga postimi i mikut tim rumun, Alexandru Sterescu (Alexandru Hip Sterescu) hasa në një fakt interesant, të cilin realisht e mesova vetëm nga ky postim: me konkretisht atë që lidhet me faktin se Rumania në vitet 1975-1977 paskesh mbajtur si hymn zyrtar atë që kishim/kemi dhe ne (muzikën po diskutoj këtu sigurisht dhe jo tekstin).
Me iniciativën dhe dëshirën e ish-diktatorit Caushesku u urdhërua/preferua rikthimi në një motiv të vjetër patriotik të kompozitorit Ciprian Porumbescu në gjysmën e dytë dmth. fundshek. 19, i cili u preferua dhe nga kolonia shqiptare në Bukuresht në momentet e shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë dhe me tekstin e Asdrenit (qe ishte një pershtatje shumë e afërt me tekstin burimor në rumanisht) u soll dhe u shpërnda ndër shqiptarët, të cilët shumë shpejt do ta përqafonin atë si himnin e tyre kombëtar.
Një fakt tjetër interesant është edhe ai se ky motiv përdorej si himni kombëtar rumun edhe në periudhën e monarkisë e diktaturës së Antoneskut në vitet ’40, për t’ u zëvendësuar nga komunistët pas ardhjes së tyre në pushtet në vitin 1947 me një tjetër motiv që përmbante shumë nota, emra e shprehje ideologjike si komunizmi, BRSS dhe Lenini.
Interesant mbetet fakti se u deshën dy vjet derisa liderëshipi rumun të kuptonte se himni i tyre zyrtar përkonte me atë shqiptar që në atë kohë kishte qenë gjithë kohës në përdorim dhe si pa zhurmë urdherohet kësisoj serish zëvendësimi i tij në 1977, duke u zëvendësuar serish me një tjetër pas renies së diktaturës pas vitit 1990.
E habitshme pak terheqja e rumuneve, të cilët fare mirë mund të kishin pretenduar se kjo ishte një kreaturë rumune në tekst e muzikë dhe t’i akuzonin shqiptarët se e kishin vjedhur. Por ata…thjesht qenkeshin terhequr thuajse pa zhurmë, edhe pse duket pak e vështirë të mendosh se një motiv aq i njohur e i kenduar nga gjithë populli dhe emblema e shtetit sic është çdo himn kombëtar, të zëvendësohet aq lehtësisht me një të rene të lapsit. Por….kuptohet…ne atë kohë në Rumaninë Socialiste bishti dhe sqepari ishin në duart e një njeriu????.
Po aq interesant është edhe fakti se e njëjta pjesë muzikore i paskesh rene në sy një komuniteti apo bashkie në Britaninë e Madhe pas viteve ’90, të cilët e kanë preferuar atë si “himn të qytetit” të tyre, gjë e cila ka sjellë (pas venies së këtij fakti në dukje nga ana e një gazetari rumun të kohës në shtypin vendas) edhe një lloj irritimi nga ana e rumuneve, të cilët me shpëti theksonin në komentet e tyre se të pakten shqiptarët e pohojnë hapur se e kanë marrë himnin e tyre nga Rumania dhe se janë falënderues për këtë, kurse ju thjesht keni bërë një vjedhje të hapur pa na pyetur fare. ????☹️