20 Shkurti 1991 ka hyrë në histori, si dita e rrëzimit të shtatores së Enver Hoxhës në qendër të Tiranës. Kanë kaluar 28 vite nga ajo ditë me një simbolikë të fortë, pasi rënia e shtatores së diktatorit komunist shihej edhe si rënia e regjimit në tërësi.
Në studion e emisionit “Top Talk”, të gazetarit Denis Dyrnjaja, ishte i ftuar njëri prej protagonistëve kryesorë, jo vetëm të asaj dite, por edhe të procesit në tërësi të ardhjes së pluralizmit në Shqipëri, zoti Neritan Ceka. Me të janë evokuar edhe njëherë momentet e asaj dite, që na shërbejnë për kujtesën kolektive historike, por është diskutuar gjithashtu situata aktuale politike në vend.
Partia Demokratike ka vendosur që të tërhiqet nga mandatet e përfaqësimit të saj në Kuvendin e Shqipërisë. A do ta bënte Neritan Ceka këtë akt, në këtë moment kaq delikat, nëse do të ishte kryetar i PD-së, për të rrëzuar Edi Ramën?
“E kam të vështirë ta them nga pozitat që kam, por nga përvoja politike mendoj që një parti e ka vendin në Parlament dhe në një vend demokratik, nën monitorimin e BE-së, nuk ka zgjidhje tjetër veçse Parlamentit dhe përgatitjeve për zgjedhjet. Jam i bindur që një parti e fortë, me një traditë gati 30-vjeçare duhet të përgatitet për zgjedhje dhe të bindë njerëzit për zgjedhje, ose të thotë që me këtë popull nuk bëhet demokraci, ky popull që s’ka respekt për votën. Pra, ose e ka fajin populli që nuk do votë të lirë, ose e ka fajin partia, pikërisht se këta zotërinj, bashkë me ata të Partisë Socialiste e kanë katandisur këtë vend, në të vetmin që qeveriset nga OSBE-ja në kuptimin e votës së lirë. Sa të jetë OSBE-ja në Shqipëri s’ka për të pasur ndonjëherë votë të lirë. Sistemin e vendos OSBE-ja dhe, ky vend demokratik bëhet vetëm kur ajo të thotë që votën ta numërojnë ata që votojnë dhe jo ata që votohen. Duhet që KQZ-ja të krijojë një administratë që të përjashtojë partitë nga numërimi i votave, por OSBE-ja nuk është e interesuar për këtë sepse do të humbiste edhe zyrat, edhe rrogat, edhe makinat. Por veç saj, edhe këto dy parti nuk janë të interesuara të ndryshojnë sistemin, sepse humbin pushtetin. Kanë krijuar një sistem që edhe pas 200 vitesh do t’i mbajë këta në pushtet”, tha Neritan Ceka.
Ish-politikani, ish-diplomati dhe arkeolog me profesion, Ceka tha se Shqipërisë i duhet një sistem me në themel votën e lirë, gjë që nuk mund të bëhet kur numërimin e votës e komandojnë partitë politike, që më pas qahen se i vjedhin votat njëri-tjetrit. Gjithashtu, qeverinë e ardhshme duhet ta vendosë populli dhe jo kryetari i partisë fituese. Ndërkohë, ai jep edhe “recetën” për zgjidhjen e krizës.
“Kur kam qenë deputet e kam thënë: silluni në opozitë sikur jeni në pushtet, me më shumë përgjegjësi, më shumë pjesëmarrje; dhe silluni në pushtet sikur të jeni në opozitë, me më shumë tolerancë”, tha Ceka.
Basha tha këtë të mërkurë se jemi në një moment, ku historia duket se po përsërit veten, duke pasur parasysh përmbysjen që opozita me në krye PD-në pretendon ndaj Edi Ramës. A sheh zoti Ceka elementë të ngjashëm?
“Nuk mendoj se jemi në të njëjtën situatë, tanimë kemi një Shqipëri që i ka institucionet në krahasim me atë periudhë, kur institucionet dolën jashtë funksionit. Që me dhjetorin e vitit 1990, Komiteti Qendror që vendoste për gjithçka doli jashtë funksionit; qeveria që s’kishte gjë në dorë veçse ofronte varfëri dhe uri, doli gjithashtu jashtë funksioni. Ramiz Alia mbeti për ne vetëm personi i kontaktit për të firmosur për zgjedhjet, por kishte humbur edhe fuqinë për të vepruar. Të mos harrojmë edhe faktin që nuk kishte faktor ndërkombëtar. Kurse sot jemi një ‘vagon’ që po ecën drejt BE-së, pavarësisht se nuk jemi ende anëtarë të bllokut. Unë mendoj se jemi një vagon, ndërkohë që trenisti është diku tjetër. Të mos mendojmë tani se ne drejtojmë këtë shtet në mënyrë të pavarur, vendosim ne dhe mund të bëjmë çfarë të duam me këtë shtet. Ky shtet që kemi është produkt, Shqipëria po punon për të plotësuar kushtet për të qenë anëtare e BE-së, por nuk mund ta them nëse do të na e hapin apo jo derën në qershor”, tha Neritan Ceka.