Bota është gati të dëshmojë procesin e zgjedhjes së një Pape të ri.
Ose më saktë, të mos e dëshmojë fare, sepse siç e tregon edhe filmi fitues i çmimit Oscar “Konklava”, zgjedhja e një Pape të ri është procesi demokratik më sekret në botë, i kryer nga 120 kardinalë pas dyerve të mbyllura. Në fakt, filmi e paraqet atë më të hapur nga sa është në të vërtetë, duke treguar se Presidenti i Kolegjit të Kardinalëve informon mediat botërore gjatë zhvillimit të procesit.
Në jetën reale, ai do të përballej me përjashtim për këtë shkelje, ashtu si kushdo tjetër që shkel rregullat, të cilat përfshijnë edhe ndalimin e bërjes së marrëveshjeve me votues të tjerë. As nuk do të lejohej që një Papë i vdekur të rrethohej nga priftërinj, murgesha dhe zyrtarë, apo të shtrihej me pizhamet e tij.
Në botën reale, Kamerlengo (ose Dhomaqar) i Kishës së Shenjtë Romake shpall vdekjen e Papës në praninë e Mjeshtrit të Ceremonive Papnore dhe një grupi të vogël të anëtarëve të tjerë të familjes papnore. Pastaj shpallen nëntë ditë zie, gjatë të cilave trupi i Papës së ndjerë do të qëndrojë në gjendje nderimi në Bazilikën e Shën Pjetrit.
Do të duhen të paktën 15 ditë para se të nisë Konklava – që do të thotë fjalë për fjalë ‘cum clave’, latinisht për ‘me çelës’ – për të zgjedhur pasardhësin e tij, duke i dhënë kohë kardinalëve të mbërrijnë në Romë nga e gjithë bota.
Megjithatë, kardinalët nuk mbyllen më fizikisht në një ndërtesë derisa të marrin vendimin. Ata do të qëndrojnë në një shtëpi pritjeje brenda mureve të Vatikanit të quajtur Shtëpia e Shën Martës, ku do të kenë në dispozicion kuzhinierë, shërbyese dhe dy mjekë, njëri prej të cilëve është kirurg. Duke marrë parasysh moshën mesatare të kardinalëve, kjo mund të duket e pamjaftueshme – megjithëse atyre mbi 80 vjeç nuk u lejohet të votojnë.
Si do të zgjidhet pasardhësi i Papa Françeskut
Kolegji i Kardinalëve do të mblidhet në Romë për të zgjedhur pasardhësin e Papa Françeskut I. Konklava ndjek rregulla të përcaktuara – vetëm kardinalët nën moshën 80 vjeç lejohen të votojnë.
Votimi nuk do të zhvillohet për të paktën 15 ditë, pas nëntë ditëve të zisë zyrtare.
Ndërkohë, një kardinal i njohur si kamerlengo, ose dhomaqar, bëhet kreu i përkohshëm me fuqi të kufizuara.
Kush do të votojë?
Nga 252 kardinalë të gjallë, 138 janë nën 80 vjeç dhe janë të kualifikuar për të votuar në konklavë.
Brenda Kapelës Sistine
Kardinalët mbyllen brenda kapelës pa pajisje elektronike apo gazeta. Çdo kardinal plotëson fshehurazi emrin e kandidatit të preferuar. Sipas rendit të vjetërsisë, ata ecin drejt altarit dhe e vendosin fletën në një enë.
Fletët e votimit numërohen: Votat llogariten nga tre skrutatorë. Fletët dhe çdo shënim tjetër digjen më pas.
Procesi i votimit:
Nëse askush nuk merr dy të tretat e votave të hedhura, votimi zhvillohet dy herë çdo mëngjes dhe pasdite duke filluar nga dita e dytë.
Nëse pas ditës së tretë nuk është zgjedhur ende Papë, mund të merret një ditë pushimi për lutje.
Ky proces përsëritet pas çdo shtatë votimesh.
Rezultati
Një Papë i ri shpallet pasi siguron mbështetjen e dy të tretave (ose dy të tretat plus një, nëse numri i kardinalëve nuk pjesëtohet me tre) të kardinalëve të pranishëm.
Sinjalet me tym
Dy herë në ditë, tymi del nga djegia e fletëve të votimit. Tymi i zi tregon dështim.
Tymi i bardhë do të thotë se është zgjedhur një Papë i ri.
Nga Shtëpia e Shën Martës, kardinalët do të ecin çdo ditë me rrobat e tyre blu dhe shiritat e kuq drejt Pallatit Papnor ose Kapelës Sistine, ku do të zhvillohet votimi. Atyre do t’u ndalohet të lexojnë gazeta, të kenë qasje në radio, televizion apo internet, si dhe të dërgojnë apo të marrin ndonjë mesazh nga bota e jashtme.
Ata mund të qëndrojnë atje për një kohë të gjatë. Konklava më e gjatë në histori zgjati 34 muaj, nga vdekja e Klementit IV në nëntor të vitit 1268 deri në zgjedhjen e Gregorit X më 1 shtator 1271. Megjithatë, në kohët moderne, asnjë konklavë nuk ka zgjatur më shumë se pesë ditë – dhe 14 raunde votimi – sa zgjati zgjedhja e Piusit XI në vitin 1922.
Konklava që zgjodhi Papa Françeskun në vitin 2013 zgjati vetëm dy ditë. Nuk ka një procedurë të saktë për votimet e shumta që mund të zhvillohen – vetë konklava vendos rregullat e saj. Nëse një kandidat merr shumicën prej dy të tretash të votave, kjo duhet të mjaftojë. Përndryshe, disa raunde votimi mund të reduktojnë kandidatët në dy të fundit, dhe fituesi vendoset me shumicë të thjeshtë.
Rregullat më të fundit, të hartuara në vitin 1996 nga Papa Gjon Pali II, nuk specifikojnë që konklava duhet të shpallë vendimin duke lëshuar tym të bardhë nga oxhaku (ndërsa tymi i zi tregon se nuk është marrë asnjë vendim). Kjo traditë shkaktoi një situatë të sikletshme në vitin 1958, kur Radio Vatikani keqinterpretoi sinjalet me tym dhe shpalli lajmin një ditë më herët.
Një gjë që filmi e paraqet saktë është larmia e kandidatëve nga e gjithë bota. Edhe pse kardinalët nuk janë të detyruar të zgjedhin vetëm nga radhët e tyre, është pothuajse e sigurt që do ta bëjnë këtë. Por kjo gjithsesi lë një zgjedhje të gjerë. Atëherë, kush ka të ngjarë të dalë fitues pasi kardinalët të kenë marrë vendimin e tyre?