Për dy dekadat e fundit, një preferencë e përgjithshme për imazhe të errëta dhe më pak ngjyra të ndezura është vërejtur në shumë kinema dhe në seriale të caktuara televizive.
Meqenëse është pothuajse fjalë për fjalë një çështje nuancash, është e pamundur të kemi numra ose të dhëna për të, por ka të ngjarë që në përvojat e shikimit të shumë njerëzve të ketë pasur më shumë se një moment çorientimi përballë një imazhi që është tepër skenë e errët.
Tendenca për një gri të përgjithshme, ose nuanca të tjera delikate dhe jo veçanërisht të ndritshme, u vu re nga kritikët Emily VanDerWerff, e cila në Vox propozoi disa arsye se pse po ndodh kjo në një artikull të titulluar “Ngjyrat: ku po shkohet?”
“Pavarësisht nga lloji i historisë që dëshironi të tregoni”, shkroi VanDerWerff, “një nuancë blu e zbehtë ose gri mund të mbulojë gjithçka. Shumë filma dhe shumë seriale tani mbulohen nga një filtër i errët që heq gjallërinë dhe çon në një uniformitet të mërzitshëm, në të cilin çdo shkrepje përfundon si çdo tjetër”.
Në të vërtetë, nëse është e kuptueshme që një film i vendosur në qytetin e zymtë Gotham është në vetvete i zymtë, ose që në një serial si “Game of Thrones” pamjet vizuale bëhen më të errëta së bashku me dramën e historisë, atje ka shumë situata të tjera, në të cilat këto zgjedhje ngjyrash janë më pak të kuptueshme. Për shembull, në rastet e ribërjeve të fundit të sagave filmike ose serialeve televizive të së kaluarës, të cilat, ndërsa trajtojnë tema të ngjashme, e bëjnë këtë me shumë më pak ngjyra.
Sipas VanDerWerff, ekzistojnë pesë arsye kryesore pse “gjithnjë e më shumë filma dhe seriale televizive duken se janë xhiruar në një shkretëtirë gri”. Disa janë kryesisht teknologjike, të tjera kulturore: askush nuk e shpjegon vetëm një fenomen kaq të madh, të gjerë dhe afatgjatë; secili, veçanërisht nëse së bashku me të tjerët, ndihmon pjesërisht për ta motivuar atë.
Arsyeja e parë e propozuar nga VanDerWerff ka të bëjë me çështjen e fizibilitetit. Deri në vitet nëntëdhjetë, përpara se të xhirohej në dixhital, për t’i dhënë një aspekt të caktuar kromatik një filmi, ishte e nevojshme të punohej me lente dhe drita dhe të sigurohej që gjithçka që shfaqej në skena, nga kostumet tek arredimi, nga shtëpitë në rrugë, ishte në pajtim me një ide të caktuar fillestare.
Më pas, në post-produksion, kishte një mënyrë për të korrigjuar, për shembull duke shtuar komponentë kimikë specifikë në filma: por ishte një proces i ngadaltë, i rrezikshëm dhe i ndërlikuar.
Në fund të viteve 1990 dhe në fillim të viteve 2000, u bë shumë më e lehtë, falë xhirimeve dixhitale dhe postproduksionit, t’i jepje një pamje të caktuar një filmi. Përfshirë një nuancë të ekzagjeruar qëllimisht ose jorealiste, me qëllimin për të evokuar më mirë emocione dhe atmosfera të caktuara. Nuk është njësoj si të vendosni një filtër Instagrami në një foto: keni nevojë për ekspertizë dhe keni nevojë për imazhe që tashmë janë shkrepur në një mënyrë të caktuar që nga fillimi, por sigurisht në njëzet vitet e fundit dixhitali është hapur ndaj një sërë alternativash që më parë ishin të pamundura ose shumë të vështira. Dhe siç ndodh shpesh kur ka alternativa të reja në dispozicion, shumë i kanë provuar ato.
Kjo arsye e parë teknologjike pasohet nga një arsye më kulturore, e lidhur me ndikimin e Matrix në 1999. Në theksimin e një tendence tashmë të identifikueshme në vitet nëntëdhjetë – në shumë fantashkencë, por edhe në një thriller si “Seven” – dhe në të pasurit për të përfaqësuar vetë një botë jashtëzakonisht të zymtë, me përjashtim të disa detajeve, Matrix ishte një film me ngjyrë të zymtë. Ishte shumë i suksesshëm dhe për këtë arsye shumë të tjerë u përpoqën ta imitonin edhe në atë aspekt, duke qenë në gjendje ta bënin këtë falë teknologjisë që kishte mbërritur ndërkohë.
Një gjë e ngjashme ka ndodhur edhe në serialet televizive, me tonet e preferuara të krijuesve të serialit “The Sopranos”, një nga ato serialet para dhe pas, të transmetuara që nga viti 1999 dhe që pati një ndikim kulturor të krahasueshëm me atë të Matrix.
Arsyeja e tretë e hipotezuar nga VanDerWerff ka të bëjë me një kundër-reagim të mundshëm, dhe ndoshta të ekzagjeruar, ndaj ardhjes së ekraneve dixhitale dhe të brendshme vitet e fundit, gjithnjë e më të aftë për të qenë të ndritshëm dhe të guximshëm. Prandaj, grija e filmave dhe serialeve do të interpretohej si një përpjekje për të rikrijuar, pavarësisht kamerave dhe ekraneve dixhitale, karakteristikat e kinemasë së të kaluarës.
Më thjesht, skenat mund të jenë bërë më të errëta, sepse po historitë janë bërë të tilla. Sipas VanDerWerff, për këtë arsye do të ishte faji i një pesimizmi të përgjithshëm ndaj së ardhmes. Një shpjegim përfundimtar i propozuar nga VanDerWerff sillet rreth faktit se së bashku me shumë risi dhe mundësi të tjera, kromatike dhe të tjera, digjitalizimi ka bërë të mundur të bëni pothuajse gjithçka që dëshironi me efekte speciale. Në këtë kuptim, skenat e errëta dhe jo me shumë ngjyra janë shumë të dobishme, sepse, me pak fjalë, sa më pak të shihni një skenë, aq më pak vëreni se disa efekte speciale nuk janë perfekte.