Rasti është ai që është dhe prandaj vetëkuptohet që Giorgia Meloni, në Shqipëri për vizitën në pikën e Shëngjinit, nuk kursehet në propagandë, aq më tepër kur kishin mbetur vetëm pak orë deri në votën europiane. “Nëse ajo që kemi imagjinuar këtu funksionon dhe do të funksionojë, – siguroi kryeministrja – atëherë do të kemi inauguruar një fazë krejtësisht të re në menaxhimin e problemit të migracionit. Marrëveshja mund të përsëritet në shumë vende, mund të bëhet pjesë e zgjidhjes strukturore të Bashkimit Evropian”.
Sigurisht, një tjetër reklamë elektorale, por këtë herë mund të jetë më afër realitetit nga sa mund të shpresonte vetë kryeministrja italiane. E pranishme prej vitesh, por gjithmonë nën radar, dëshira për të transferuar riatdhesimet e emigrantëve po bëhet gjithnjë e më popullore në Evropë, aq sa tërheq vëmendjen e shumë kancelarive, pavarësisht nga ngjyra politike. Dhe jo vetëm. E para që foli për paktin mes Italisë dhe Shqipërisë si “model” ishte në fakt Ursula von der Leyen, duke i hapur në mënyrë efektive rrugën e një dritë jeshile nga Brukseli. Për presidenten e Komisionit Evropian, burime të BE-së njoftuan më 13 dhjetor se marrëveshja e arritur mes Melonit dhe Edi Ramës do të ishte “një shembull i të menduarit jashtë kornizës bazuar në një ndarje të drejtë të përgjegjësive me vendet e treta”.
Ishte njoftimi i shumëpritur nga Palazzo Chigi, edhe sepse për Brukselin mekanizmi i zhvilluar nga Roma dhe Tirana, mbi bazën e të cilit juridiksioni italian do të jetë i vlefshëm në qendrat shqiptare të pritjes, është “në përputhje me detyrimet e përcaktuara nga ligji i BE-së dhe e drejta ndërkombëtare”. Fjalë të cilat, për shembull, në Gjermani kanë efekte tek SPD-ja e Olaf Scholz-it, i cili nuk e ka fshehur asnjëherë interesimin për eksperimentin italo-shqiptar.
Për më tepër: deri më 20 qershor qeveria federale gjermane do të duhet të paraqesë në rajone rezultatet e një studimi të kryer nga Ministria e Brendshme mbi mundësinë e shqyrtimit të kërkesave për azil të emigrantëve “në tranzit ose në vende të treta”, siç do të bëjë Italia në Shqipëri. “Është një model interesant me të cilin po përballem me kolegun tim italian” Matteo Piantedosi, tha pak ditë më parë ministrja e Brendshme gjermane Nancy Faeser.
Por diapazoni i atyre që ëndërrojnë të kopjojnë modelin e tyre shqiptar është shumë më i gjerë. Këtë tregon edhe letra që 15 vende i drejtuan Komisionit të BE-së më 16 maj duke kërkuar transferimin e migrantëve të parregullt në vendet e treta. Italia, Danimarka, Bullgaria, Republika Çeke, Estonia, Greqia, Qiproja, Letonia, Lituania, Malta, Holanda, Austria, Polonia, Rumania dhe Finlanda i kanë kërkuar Komisionit “të shqyrtojë bashkëpunimin e mundshëm me vendet e treta për mekanizmat e qendrat e riatdhesimit, ku të kthyerit mund të transferohen në pritje të largimit të tyre përfundimtar”.
Ndërkohë, ka nga ata që e bëjnë të vetëm. Ashtu si qeveria e re e djathtë holandeze e cila ka njoftuar se synon të kërkojë daljen e vendit nga politika evropiane e azilit dhe migracionit “sa më shpejt të jetë e mundur”.
Ajo që do të ndodhë në të ardhmen e afërt me emigrantët që mbërrijnë në Kontinentin e Vjetër do të varet gjithashtu shumë nga lloji i Evropës që do të dalë nga zgjedhjet e së dielës. Presidenca e radhës së BE-së, nga 1 korriku do t’i takojë Hungarisë dhe do të forcojë frontin e vendeve që mbështesin një linjë edhe më të ashpër ndaj emigrantëve. Por presidenti i ri i Komisionit të BE-së do të ketë gjithashtu një peshë/“Il Manifesto”