KEITH JOHNSON
Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë kaluar vite duke u përpjekur të shmangin një tubacion të diskutueshëm rus të gazit në Evropë. Franca mund të ketë gjetur një mënyrë për ta vrarë atë (shtrirjen e tubacioneve ruse në Europë) dhe ndoshta “ti merrte frymën” vendosjes së marrëdhënieve miqësore me Berlinin, në të njëjtën kohë.
Këtë të premten në Bruksel, Këshilli i Bashkimit Evropian do të votojë për një direktivë në dukje misterioze për të zbatuar rregullat e tregut të Bashkimit Evropian në projektet e energjisë që fillojnë në një vend të tretë – si tubacioni Nord Stream 2 nga Rusia. Në një fytyrë të habitshme, së pari e raportuar në shtypin gjerman, Franca tani ka vendosur të mbështesë direktivën. Kjo rrezikon të zemërojë Gjermaninë – e cila me të vërtetë donte të ndërtonte tubacionin me Rusinë – dhe potencialisht të bënte projektin e energjisë prej 11 miliard dollarësh, një përparësi për presidentin rus Vladimir Putin.
Rregullat e ndryshuara, të cilat janë diskutuar në forma të ndryshme për më shumë se një vit, mund të kenë ndikim në shumë më tepër sesa vetëm në këtë projekt. Duke siguruar që vendet e treta duhet të luajnë sipas rregullave të BE-së në biznesin e energjisë, Brukseli duket të ketë një tjetër qëllim në një nga armët më të preferuara të Moskës: përdorimi i eksporteve të energjisë për presion ndaj fqinjëve më të vegjël, veçanërisht në Evropën Qendrore dhe Lindore.
“Nëse kjo do të kalojë, Rusia nuk mund të luajë lojëra gjeopolitike me projekte të tubacionit,” tha Alan Riley i Këshillit Atlantik.
Tubacioni i Nord Stream 2 ka qenë jashtëzakonisht i diskutueshëm, pasi Gazprom i Rusisë dhe një pjesë e vogël e kompanive perëndimore e njoftuan atë në 2015.
Moska pëlqen idenë e një rruge të dytë të drejtpërdrejtë me konsumatorin më të madh evropian – veçanërisht një rrugë që anashkalon Ukrainën, që e sheh si një fqinj të bezdisshëm dhe partner jo të besueshëm në transportimin e gazin. Gjermanisë i pëlqen ky projekt, sepse do të dyfishojë sasinë e gazit të lirë rus, i cili do të futet direkt në ekonominë më të madhe të Evropës, që ka nevojë për më shumë gaz natyror përderisa largon qymyrin dhe energjinë bërthamore. (Megjithëse në fillim të vitit të kaluar, Gjermania filloi të mendojë për aspekte më të gjera gjeopolitike dhe jo vetëm komerciale të projektit.)
Por shumë vende në Evropën Qendrore dhe Lindore, për të mos përmendur Shtetet e Bashkuara, e kanë urryer atë që nga dita e parë, duke pasur frikë se do të dyfishojë mbështetjen e Evropës ndaj Rusisë për furnizime me energji në kohën e rritjes së tensioneve ndërmjet Moskës dhe Perëndimit.
Ukraina, në veçanti, e sheh Nord Stream si një kërcënim ekzistencial, një projekt që do ta kishte shkurtuar atë nga rruga e eksporteve ruse, potencialisht duke e lënë atë pa furnizime dhe duke e privuar atë nga miliarda dollarë përmes kalimit transit të gazit. Vende të tjera të Evropës Lindore gjithashtu kanë frikë se Nord Stream do t’i japë Rusisë edhe më shumë aftësi për të manipuluar me furnizimet me gaz në Europë, siç ka bërë vazhdimisht në dekadat e fundit.
“Polonia e sheh Nord Stream 2 si një kërcënim të rëndësishëm për paqen dhe sigurinë në kontinentin evropian nga pikëpamja e thellimit të varësisë së vendeve evropiane nga energjia ruse dhe perspektivat për një përshkallëzim të agresionit rus kundër Ukrainës”, tha ministri i Jashtëm polak Tha Jacek Czaputoëicz në fund të muajit të kaluar.
Dhe që nga administrata e Obamës, Uashingtoni ka qenë kundër projektit. Oponenca e projektit është rritur vetëm pasi Presidenti Donald Trump mori detyrën, i shtyrë nga Kongresi i SHBA, gjithnjë e më shumë të prirur për të ndëshkuar Rusinë për pushtimin e Ukrainës dhe për ndërhyrjen në zgjedhjet e vitit 2016 në Shtetet e Bashkuara.
Kongresi miratoi një ligj të ri të sanksionesh në vitin 2017, i cili për herë të parë vë në rrezik projektet ruse të energjisë. Që atëherë, zyrtarët e SH.B.A.-së kanë paralajmëruar në mënyrë të përsëritur firmat perëndimore të energjisë që punojnë me Gazprom që ata përballen me rrezikun e sanksioneve. Në janar, ambasadori i SHBA në Gjermani Richard Grenell thuhet se paralajmëroi kompanitë gjermane se rrezikuan të merrnin sanksione nëse ata do të ecnin përpara me projektin.
Por, pavarësisht nga të gjitha shpërthimet e SHBA dhe opozitës evropiane, tubacioni vazhdon ende të ndërtohet. Ndërtimi në tubacion, i cili synon të mbajë gaz natyror nga Siberia në të gjithë Deti Baltik në Gjermani, filloi verën e kaluar dhe kompania thotë se pret që ajo të përfundojë në fund të vitit.
Kjo është arsyeja pse Franca është dukshëm e vendosur për t’u përballur me Gjermaninë dhe disa vende më të vogla për të kundërshtuar rregullat e reja të BE-së, për t’i mbështetur ato në një mënyrë vendimtare. Kjo për Francën është jetike. (Franca tha se po punon me Gjermaninë për rishikimin e gjuhës në direktivën e re, kështu që mund të ketë një kompromis të minutës së fundit ose një ndryshim në pozicionin francez.)
Direktiva do të zbatohej për pjesën e tubacionit që është në Gjermani, jo për të gjithë projektin, por rregullat e reja do të ishin të mjaftueshme për të krijuar një re të pasigurisë mbi tubacionin, tha Katja Yafimava nga Instituti i Studimeve të Energjisë në Oksford.
Përpjekja për t’iu përmbajtur rregullave të tregut të BE-së që kërkojnë që operatorët e tubacionit të hapin infrastrukturën e tyre për furnizuesit e tjerë nuk do të kishin ndonjë kuptim për Nord Stream 2-nuk ka gaz tjetër që mund të hidhet në tub se sa ka Gazprom në Siberinë perëndimore. Rusia mund të kërkojë një përjashtim nga rregullat e reja, por Brukseli gjithmonë do të thotë fjalën e fundit ose mund të përpiqet të kapë sasinë e gazit që Rusia mund ta shesë. Në të njëjtën kohë, Yafimava tha, duke aplikuar një direktivë të hartuar rishtazi në një projekt që filloi ndërtimin vitin e kaluar, do të siguronte një luftë të fortë ligjore.
Direktiva e re e BE ka shërbyer për kritika të shumta. Shumë e shohin si politikë të padrejtë rolin rregullator të Brukselit, pasi rregullat e reja duket se synojnë pothuajse ekskluzivisht projektin rus, duke përjashtuar tubacionet ekzistuese në Evropë nga Afrika e Veriut.
“Kjo është një shenjë shumë e qartë e politizimit të rregullimit të BE”, që mund të minojë besimin e investitorëve, tha Yafimava. Firma këshilluese Arthur D. Little thotë se versioni i fundit i direktivës së re vetëm “shton burokracinë, pasigurinë dhe koston” dhe përfundon duke përqendruar shumë pushtet në Bruksel, në kurriz të qeverive kombëtare.
Zyrtarët e SH.B.A. i kanë kërkuar në mënyrë të përsëritur Gjermaninë dhe vendeve e tjera evropiane për të blerë gaz natyror të SHBA-ve dhe jo për të rritur besimin e tyre ndaj Moskës. Por shumica e eksporteve të gazit natyror të SHBA nëpërmjet cisternave shkojnë në Azi, jo në Evropë. Dhe gazi e transportuara nga cisternat kushtojnë shumë më tepër se gazsjellësi, dhe jo të gjitha vendet kanë qasje në terminalet e gazit bregdetar. Burime të tjera të gazit alternativ janë ose më të vogla dhe të largëta, të tilla si gaz nga Kaukazi.
Ka më shumë se një arsye për ta parë projektin e Nord Streamin si jetik: prodhimi i gazit natyror i Evropës po pëson rënie dhe thjesht ka nevojë për më shumë gaz. Gazi rus është afër, i bollshëm dhe i lirë.
“Sipas mendimit tim, Nord Stream 2 është në fakt e nevojshme për sigurinë e gazit evropian (jo vetëm për gjermanët),” tha Yafimava. “Në përpjekjen për të kufizuar artificialisht kapacitetin e importit për gazin rus,” tha ajo, “BE po qellon veten në këmbë”.
Vendimi i Francës për të mbështetur rregullat e reja, të përshkruara në terma frymëzues nga mediat në të gjithë Evropën, ka të ngjarë të ketë ndikime përtej sferës energjetike. Vetëm pak javë më parë, Franca dhe Gjermania e forcuan atë që duket të ishte një partneritet i rinovuar për të luajtur një rol udhëheqës së bashku në Evropë, duke njoftuar “Traktatin e Aachenit” për të thelluar bashkëpunimin dypalësh mbi një sërë çështjesh duke përfshirë politikën e jashtme, mbrojtjen dhe tregtinë.
Mediat gjermane njoftuan të enjten, vetëm disa orë pas rrethimit të Francës, se presidenti francez Emmanuel Macron ka anuluar paraqitjen e tij të planifikuar në Konferencën e Sigurisë së Mynihut të këtij muaji, ku ai kishte të mbante një fjalim të përbashkët me kancelaren gjermane Angela Merkel.
PERKTHYER NGA FOREIGN POLICY PER TIRANA NEWS